اسکرام چیست؟
اسکرام یک چارچوب تکرارشونده و مبتنی بر چرخههای کوتاه است که به تیمها در مدیریت پروژههای پیچیده به روشی کارآمد و انعطافپذیر کمک میکند. این چارچوب جزئی از متدولوژی چابک (Agile) در توسعه نرمافزار است و بر پایه ارزشهایی مانند همکاری، بازخورد مستمر و تطبیقپذیری بنا شده است. اسکرام یک روش یا تکنیک خاص برای تولید محصول نیست بلکه ابزاری است که به تیمها کمک میکند تا فرآیند تولید محصول خود را به طور کارآمدتر و مؤثرتر سازماندهی و مدیریت کنند.
اسکرام مستر کیست؟
اسکرام مستر نقشی کلیدی در چارچوب اسکرام ایفا میکند و به عنوان رهبر و هدایتگر تیم اسکرام شناخته میشود. وظیفهی اصلی او هدایت و رهبری اعضای تیم و اطمینان از پیشرفت صحیح و به موقع پروژه طبق برنامهریزی انجام شده است. Scrum Master به عنوان یک متخصص مجرب، اعضای تیم را راهنمایی و هدایت میکند و بر تمام جنبههای پروژه نظارت دارد.
او به عنوان رابط بین دو نقش کلیدی دیگر در اسکرام، یعنی مالک محصول و تیم عمل میکند و با ایجاد فضایی مناسب، ارتباط موثر بین آنها را تسهیل میبخشد. در واقع، اسکرام مستر با ظرافت و مهارت، تعادل را بین نیازها و خواستههای ذینفعان، اهداف نهایی پروژه و تواناییها و چالشهای تیم برقرار میکند و در جهت تحقق اهداف مشترک، همه را در یک مسیر واحد هدایت میکند.
وظایف اسکرام مستر چیست؟
Scrum Master نقشی محوری در پروژههای مبتنی بر چارچوب اسکرام ایفا میکند. این فرد وظایف متعددی را بر عهده دارد که به پیشرفت پروژه کمک میکنند.
برخی از وظایف اسکرام مستر عبارتند از:
◆ هدایت جلسات: اسکرام مستر مسئول برگزاری و هدایت جلسات مختلف اسکرام مانند جلسه روزانه، جلسه بازبینی اسپرینت، جلسه برنامه ریزی اسپرینت و سایر جلسات مرتبط با پروژه است.
◆ پشتیبانی از تیم: Scrum Master نقش حامی و مربی تیم را ایفا میکند. او با رفع موانع، حل مشکلات و ارائه راهنمایی و مشاوره به اعضای تیم، به آنها در انجام وظایفشان به بهترین نحو ممکن کمک میکند.
◆ رهبری تیم: یک اسکرام مستر حرفهای باید بر اساس اصول و ارزشهای اسکرام و با استفاده از بهترین شیوههای موجود، تیم را هدایت کند.
◆ تسهیل بحث و گفتگو: Scrum Master فضایی را برای تبادل نظر و بحث و گفتگو میان اعضای تیم ایجاد میکند. او با مدیریت اختلافات و تشویق به مشارکت فعال همه اعضا، به تیم کمک می کند تا به یک درک و فهم مشترک از اهداف و چالشهای پیش رو دست یابند.
◆ شناسایی و حل مشکلات: اسکرام مستر به طور فعال به دنبال شناسایی موانع، مشکلات و چالشهایی است که ممکن است روند پیشرفت پروژه را مختل کند. او با بررسی دقیق مسائل، راه حلهای مناسب را ارائه میدهد و برای رفع آنها با تیم همکاری میکند.
◆ به روز رسانی فعالیتهای انجام شده: Scrum Master اطلاعات مربوط به پیشرفت پروژه را به طور مرتب در ابزارهای مدیریت پروژه مانند Jira و Trello ثبت و بهروزرسانی میکند. مهارتهای مورد نیاز یک اسکرام مستر کارآمد برای رهبری و هدایت تیم به سوی موفقیت، نیازمند مجموعهای از مهارتهای خاص است.
برخی از مهارتهای نرم یک Scrum Master
◆ مهارتهای حل مسئله و تطبیقپذیری: تسلط بر مهارتهای حل مسئله و قدرت تطبیقپذیری با شرایط مختلف از جمله ویژگیهای بارز یک اسکرام مستر موفق به شمار میرود.
◆ ایجاد انگیزه: اسکرام مستر به عنوان رهبر تیم، وظیفه ایجاد انگیزه و روحیه در میان اعضای تیم را بر عهده دارد. او باید با تشویق و حمایت اعضای تیم، به آنها در جهت دستیابی به اهداف پروژه کمک کند.
◆ مهارتهای ارتباطی: برقراری ارتباط موثر با اعضای تیم و ذینفعان پروژه از دیگر مهارتهای کلیدی در این زمینه است. اسکرام مستر باید بتواند اطلاعات را به طور واضح و شفاف به مخاطبان خود منتقل کند و از نظرات و بازخوردهای آنها به طور موثر استفاده کند.
◆ مهارت سازماندهی مسائل: Scrum Master باید توانایی مدیریت وظایف، جلسات، منابع و اولویتهای مختلف را به طور همزمان داشته باشد. همچنین، یک اسکرام مستر حرفهای، باید بر انواع مهارتهای سخت مرتبط با مدیریت پروژه چابک و توسعه نرمافزاری نیز مسلط باشد.
چالشهای اسکرام مستر
نقش Scrum Master، نقشی پرمسئولیت و پویا است که با وجود جذابیتهای فراوان، چالشهای منحصر به فرد خود را نیز به همراه دارد. حتی باتجربهترین اسکرام مسترها نیز گاه با چالشهایی روبرو میشوند که حل آنها نیازمند مهارت، صبر و پشتکار فراوان است.
برخی از رایجترین چالشهایی که اسکرام مسترها در طول فعالیت خود با آنها دست به گریبان هستند عبارتند از:
◆ مقاومت در برابر تغییر: متقاعد کردن تیمها برای تغییر روش کارشان میتواند دشوار باشد و منجر به تاخیر و افت راندمان شود. عدم تعهد اعضای تیم: فقدان تعهد اعضای تیم به ارائه کار با کیفیت در بازههای زمانی مشخص، پروژه را در معرض خطر قرار میدهد.
◆ ارتباطات ضعیف: ارتباطات ضعیف یکی از رایجترین چالشهایی است که اسکرام مسترها با آن مواجه هستند. سوء تفاهم و درک نادرست وظایف به دلیل ارتباطات ضعیف، منجر به اتلاف وقت و کاهش بهرهوری میشود.
◆ عدم وضوح در الزامات پروژه: ابهام در نیازها و الزامات پروژه، تیم را دچار سردرگمی میکند و روند کلی پروژه را به تاخیر میاندازد.
◆ عدم درک چابک در میان تیم: عدم درک روشهای چابک توسط تیم، مانع پیشرفت پروژه میشود.
ارتباط اسکرام مستر با مدیر محصول
مدیر محصول بر موفقیت محصول در بازار تمرکز دارد. او به عنوان صدای مشتری عمل میکند، نیازها و خواستههای آنها را جمعآوری و اولویتبندی میکند و چشمانداز محصول را ترسیم میکند.
مدیر محصول کیست؟ مدیر محصول همچنین استراتژی محصول را تدوین میکند و نقشه راه محصول را توسعه میدهد. اسکرام مستر بر تحویل محصول با کیفیت بالا در زمان تعیین شده تمرکز دارد.
او به عنوان مربی و راهنما برای تیم توسعه عمل میکند، بر اجرای چارچوب اسکرام نظارت میکند و موانع را از سر راه تیم برمیدارد. همکاری نزدیک بین مدیر محصول و Scrum Master و آگاهی از اصول مدیریت محصول برای دستیابی به موفقیت ضروری است.
منابع یادگیری اسکرام مستر؛ چگونه اسکرام مستر شویم؟
برای تبدیل شدن به یک اسکرام مستر، منابع یادگیری متعددی در دسترس شماست که میتوانید از آنها بهره ببرید. در این میان، کتابها و دورههای آموزشی دو منبع اصلی به شمار میروند.
کتابهای مفید
- اسکرام و اکس پی ساده شده
- لغت نامه اسکرام
- جلد 1 و 2 اصول و روش کاربردی اسکرام
- The Scrum Guide
- Agile Project Management with Scrum
- Essential Scrum: A Practical Guide to the Most Popular Agile Process
- Agile Project Management with Kanban
- Scrum Insights for Practitioners
- The Scrum Master Training Manual
دورههای آموزشی
اگر هدف نهایی شما تبدیل شدن به یک اسکرام مستر حرفهای و دریافت گواهینامه PSM است، شرکت در دورههای آموزشی مربوطه ضروری است. باشگاه مهارت و اشتغال با ارائه دوره اسکرام و آموزش تکنیکهای پیشرفته اسکرام مستر حرفهای به شما کمک میکند تا برای شرکت در این آزمون آماده شوید. یکی از این دورهها، دوره مدیریت پروژه چابک است که به صورت ویدیویی تدوین شده است. شما با گذراندن این دوره کامل با Agile Project Management و چارچوب اسکرام آشنا خواهید شد.
در پایان، اگر به دنبال شغلی پویا، چالشبرانگیز و با فرصتهای رشد هستید، Scrum Master میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد. در نهایت، به یاد داشته باشید که اسکرام مستر شدن فقط به گذراندن دورههای آموزشی و دریافت مدرک محدود نمیشود. این شغل نیازمند تعهد، خلاقیت، مهارتهای ارتباطی قوی و اشتیاق به یادگیری مداوم است.
3 پاسخ
با سلام. ممنون از مقاله مفیدی که در مورد اسکرام مستر قرار دادید. من تاحدی اسکرام و بلدم یعنی در واقع سطحم پایه نیست. میخوام یه دورهای شرکت کنم که خودمو لول آپ کنم. چه دورهای و پیشنهاد میدید؟
سلام دوست عزیز. پیشنهاد میکنیم حتما نگاهی به سرفصلهای دوره مدیریت پروژه چابک داشته باشید. همچنین دوره اسکرام پرو و هنر رهبری اسکرام هم توسط باشگاه مهارت ارائه میشه که فعلا در حالت پیش ثبت نام قرار داره ولی دوره مدیریت پروژه چابک رو همین الان میتونید خریداری کنید.
مقاله عالی بود فقط کاش یه رود مپ برای تبدیل شدن به یک اسکرام مستر حرفه ای رو هم قرار بدید بصورت تصویری